سایه فرنود: طبق آخرین گزارشی که اتحادیه جهانی پست منتشر کرده است، ایران از نظر توسعه زیرساخت‌های پستی که شامل اعتماد و اعتبار و اتصال به شبکه جهانی و انعطاف‌پذیری به روشی پایدار از ۱۰ نمره، موفق به کسب امتیاز ۶ شده است. ایران در دو زمینه اعتبار و اعتماد و انعطاف رتبه ۸ را به دست آورده، اما در زمینه اتصال به شبکه‌های جهانی پست امتیازی کمتر از ۴ و در زمینه تنوع در مدل‌های مختلف ارسال با مدل‌های کسب و کاری مختلف امتیازی کمتر از ۲ را کسب کرده است.

به باور فعالان بازار لجستیک ایران، شرکت ملی پست با توجه به قیمت‌گذاری دستوری و سرمایه‌گذاری اندک در بخش توسعه و افزایش کیفیت خدمات خود ، نتوانسته آنطور که باید به عنوان یک شرکت بزرگ پستی بدون رقیب باعث توسعه صنعت لجستیک کشور شود.

کارشناسان معتقدند  با توجه به سرمایه‌گذاری اندک برای توسعه و استهلاک زیرساخت‌های قدیمی،  صنعت لجستیک ایران به‌زودی با مشکلات جدیدی مواجه شود، این در حالی است که در دنیا برای رویارویی با مشکلات مختلف در حورزه لجستیک، تکنولوژی نقش بسیار مهمی را بازی می‌کند و سرمایه‌گذاری در این بخش بسیار مهم است؛ موضوعی که اگر به آن پرداخته نشود صنعت پست ایران را دچار پسرفت خواهد کرد.

از طرف دیگر موضوعی که باعث شده پست از قطار پیشرفت صنعت لجستیک دنیا عقب بماند، ساز و کار قیمت‌گذاری در آن است. کارشناسان اعلام می‌کنند به دلیل قیمت‌گذاری سوبسیدمحور در رابطه با خدمات شرکت ملی پست به عنوان بزرگ‌ترین بازیگر این صنعت، سیستم پست و لجستیک در ایران فرصت کمتری برای رشد و تطبیق خود با شرایط بازار خواهد داشت. به گفته این کارشناسان در حال حاضر به خاطر این شرایط قیمت گذاری بیشتر فروشگاه‌های اینترنتی هزینه تمام‌شده ارسال را کمتر از هزینه واقعی محاسبه می‌کنند، در واقع تعیین قیمت پایین‌تر برای شرکت‌های پستی موجب افزایش هزینه‌های غیرمستقیم دیگری برای فروشگاه‌های اینترنتی می‌شود که این هزینه‌ها به دیگر بخش‌های کسب‌وکار نیز نهایتاً تحمیل می‌شود.

این قیمت‌گذاری دستوری آثار منفی دیگری هم داردکه یکی از مهم‌ترین آنها سرمایه‌گذاری اندک در این بازار است. در واقع به دلیل قیمت‌های غیرواقعی در این بازار، سرمایه‌گذاران تصور روشنی از توسعه این حوزه ندارند و حاضر نیستند در توسعه زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کند. در نتیجه این اتفاق، ورود به بازار لجستیک دیربازده و پیچیده شده و این برای بخش خصوصی جذاب نیست.

پیشرفت با سرعت لاک‌پشتی

گزارش‌های مختلف بین‌المللی نشان می‌دهد که در سال‌های آینده با توجه به پیش‌بینی‌های صورت گرفته، منطقه خاورمیانه با رشد زیادی در زمینه تجارت الکترونیک و به دنبال آن نیازمندی به توسعه در صنعت پست روبرو خواهد بود. اگر به آمارهای کشورهای منطقه مانند ترکیه،امارات یا عربستان نگاه بی‌اندازیم، تمرکز بر مساله لجستیک و توسعه زیرساخت‌های پستی به وضوح دیده می‌شود. عربستان در سه سال گذشته ۱۴۳ درصد در حجم مرسولات پستی و ۱۶۷ درصد در درآمد حاصل از صنعت پست خود رشد کرده است.

حتی کشوری مانند ترکیه که سهم تجارت الکترونیک آن به نسبت فروش آفلاین در دروان کرونا بیش از ۹۰درصد رشد کرده، پیش‌بینی می‌کند تا پنج سال آینده مسیر رشد را تا ۲۵ درصد حفظ کند و این به معنای افزایش حجم مرسولات پستی این کشور نیز خواهد بود.

اما در ایران وضعیت پیشرفت در صنعت لجستیک کند‌تر از انتظارات پیش می‌رود. مهدیه تمسکی، مدیر توسعه کسب‌وکار پادرو، در گفتگو با مارتک اعلام می‌کند که یکی از دلایل اصلی پیشرفت کند در این بازار، رقابتی نبودن بازار است. به گفته او از آنجا که شرکت پست بیشترین پوشش را در زمینه ارائه سرویس حتی به دورترین نقاط کشور دارد، باعث شده که شرکت‌های خصوصی فعال در پست توان رقابت با آن را نداشته باشند.

تمسکی در این زمینه به مارتک می‌گوید: «با توجه به سرمایه‌گذاری اندک برای توسعه و استهلاک زیرساخت‌های قدیمی، صنعت لجستیک ایران به‌زودی با مشکلات جدیدی مواجه شود. در دنیا برای رویارویی با مشکلات مختلف در حورزه لجستیک، تکنولوژی نقش بسیار مهمی را بازی می‌کند و سرمایه‌گذاری در این بخش بسیار مهم است. موضوعی که اگر به آن پرداخته نشود صنعت پست ایران را دچار پسرفت خواهد کرد.»

تمسکی ادامه داد: «ما در ایران شرکت‌های متنوع پستی که سرویس‌های مختلف با سطح خدمات متنوع  را به‌صورت فراگیر ارائه بدهند، نداریم. برای مثال تنها شرکتی که می‌تواند به تمام نقاط ایران ارسال داشته باشد، شرکت ملی پست است. دیگر شرکت‌ها این سطح از پوشش را ارائه نمی‌دهند و نهایتا به چند ده شهر از میان حدود ۱۴۰۰ شهر در ایران ارسال دارند. در سال‌های اخیر، شرکت‌های پستی درون‌شهری با نگاه ویژه به پایتخت نیز شکل گرفته‌اند، اما ظرفیت این شرکت‌ها در مقایسه با تعداد مرسولات روزانه کشور و حتی تهران عدد قابل توجهی نیست.» او تاکید می‌کند که شاید مهمترین دلیل این وضعیت، نبودن فضای رقابتی برای شرکت‌‌ها و عدم سرمایه‌گذاری در این صنعت در سال‌های اخیر باشد.

طبق آماری که او ارائه می‌دهد، روزانه در ایران حدود ۲ میلیون مرسوله پستی یا خرده بار جابه‌جا می‌شود که از این میزان حدود ۹۰۰هزار بسته توسط شرکت‌های پستی و مابقی توسط روش ‌دیگر جابه‌جا می‌شود. از این مقدار بیش از ۳۰ درصد متعلق به خریدهای اینترنتی است.

آنطور که او توضیح می‌دهد از این حجم ۳۰ درصدی که حدود ۳۰۰هزار مرسوله پستی در روز است، بیش از ۵۵ درصد متعلق به فروشگاه‌های اینستاگرامی و مابقی متعلق به فروشگاه‌های اینترنتی است.

قیمت‌گذاری دستوری

یکی دیگر از عواملی که به باور کارشناسان باعث شده پست از توسعه خدمات با کیفیت و نوآورانه نسبت به دنیا عقب بماند قیمت‌گذاری دستوری در این شرکت است. پست در حالی نمی‌تواند خود را با نیاز کاربران ایرانی هماهنگ کند که با رشد تجارت الکترونیک در جهان، افزایش تقاضا برای خرید آنلاین و بالا رفتن سطح انتظار مشتریان از دریافت خدمات مناسب، باعث می‌شود که هزینه‌های لجستیک تا پنج سال آینده در تمام دنیا رو به افزایش باشد.

طبق اعلام روابط عمومی پادرو، پشتون پورپزشک مدیرعامل این شرکت معتقد است که این افزایش قیمت در سراسر جهان دلایل مشترکی مانند کمبود نیروهای بخش عملیات، گرانی دستمزد نیروی انسانی، هزینه انرژی و انبارش، گرانی مواد اولیه بسته‌بندی، افزایش قیمت سوخت و کمبود راننده و پیک‌های ویژه مرسوله دارد و سیستم پست ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.

پورپزشک با اشاره به این موضوع می‌گوید: «به دلیل قیمت‌گذاری سوبسید محور در رابطه با خدمات شرکت ملی پست به عنوان بزرگ‌ترین بازیگر این صنعت، سیستم پست و لجستیک در ایران فرصت کمتری برای رشد و تطبیق خود با شرایط بازار خواهد داشت.»

به گفته او در حال حاضر بیشتر فروشگاه‌های اینترنتی هزینه تمام‌شده ارسال را کمتر از هزینه واقعی محاسبه می‌کنند، در واقع تعیین قیمت پایین‌تر برای شرکت‌های پستی موجب افزایش هزینه‌های غیرمستقیم دیگری برای فروشگاه‌های اینترنتی می‌شود که این هزینه‌ها به دیگر بخش‌های کسب‌وکار نیز نهایتاً تحمیل می‌شود.

این در حالی است که بازار خدمات پستی و ارسال خرده بار در ایران، به دلیل گستردگی، تنوع سرویس‌ و فراگیر بودن آن، دارای پتانسیل قیمت‌گذاری آزاد است. به این معنی که عرضه و تقاضا بتواند مبنای تعیین قیمت نهایی شود. در این روش با توجه به حساس بودن ذاتی این بازار به قیمت، از سوی بهره‌برداران و مشتریان نهایی، بازارقیمت متعادل را به بهترین نحو و در جهت تامین منافع ذی‌نفعان خواهد یافت. طبق آماری که او ارائه می‌کند، ارسال سفارش‌های آنلاین تا ۲۵ درصد از درآمد فروشگاه‌های آنلاین را می‌بلعد.

پورپزشک قیمت‌گذاری دستوری در شرکت ملی پست توسط نهاد بالادستی را یکی دیگر از آسیب‌های این صنعت می‌داند و اعلام می‌کند: «اگرچه این قیمت‌گذاری با هدف توجه به مصرف‌کننده و موجب پایین نگه داشتن کاذب قیمت‌ها در اکوسیستم پستی کشور شده، اما توازن عرضه و رغبت به توسعه زیرساخت را در بخش خصوصی محدود کرده است. این سیاست‌گذاری در نهایت به ضرر توسعه صنعت پست ایران خواهد شد و ذی‌نفع اصلی این چرخه یعنی مشتری نهایی را از دریافت خدمات مناسب محروم خواهد کرد.»

او ادامه داد: «در حال حاضر به دلیل قیمت‌های غیرواقعی سرمایه‌گذاران تصور روشنی از توسعه این حوزه ندارند و حاضر نیست در توسعه زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کند. نهایتاً ورود به بازار لجستیک دیربازده و پیچیده است و این برای بخش خصوصی جذاب نیست.»

پورپزشک معتقد است علی رغم افزایش حدود ۴۰درصدی تعرفه‌های پستی بازهم، شرکت ملی پست همچنان درحال ارائه خدمات با سوسید است. با یک حساب سرانگشتی هزینه‌های مختلف مانند انبارش، قیمت سوخت یا نیروی انسانی متوجه تنطیم قیمت با سوبسید خواهید شد.

به باور او قیمت‌گذاری‌های دستوری، در نهایت توقع مصرف‌گننده نهایی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب می‌شود که کسب ‌و کارهای آنلاین به عنوان یکی از مصرف‌گنندگان عمده و اصلی بازار پست، در یک رقابت کاذب با شرکت‌های پستی قرار بگیرند. پورپزشک تاکید می‌کند که این شرایط باعث می‌شود که پلتفرم‌های فروش آنلاین با تقبل هزینه‌های غیرمستقیم که در بخش سربار قرار می‌گیرند، به‌صورت کاذب سعی در کاهش هزینه‌ مستقیم پستی خود داشته باشند؛ هزینه‌هایی از قبیل تملک یا اجاره فضا در نقاط نزدیک‌تر به مراکز پردازش شرکت‌های پستی، تاسیس یا توسعه ناوگان داخلی و افزایش هزینه حقوق و دستمزد به‌صورت کلی و حتی تقبل حمل مرسولات خود تا مراکز عملیات شرکت‌های پستی که در نهایت تنها به پنهان شدن هزینه مستقیم لجستیک منجر می‌شود و نهایتا بخش بزرگی از درآمد این شرکت‌ها را می‌بلعد.

او تاکید می‌کند که طی سال‌های گذشته،‌ قیمت گذاری دستوری برای هزینه‌ خدمات شرکت ملی پست،‌ نه تنها به نفع مشتریان نهایی نشده است، بلکه به بازار فروش غیر حضوری نیز آسیب زده است.

به اعتقاد پورپزشک، آزادسازی قیمت‌ها، ایجاد رقابت بین بازیگران اصلی صنعت پست و ارائه خدمات مقایسه‌ای و انتخاب از طریق تکنولوژی کمک بسیاری به صنعت پست و البته صنعت مکمل آن یعنی تجارت الکترونیک خواهد کرد. آنطور که او می‌گوید هدف از تعامل این دو بخش، باید ارائه خدمات، متناسب با نیاز و متناسب با هزینه باشد.

 

مارتک:‌ چندسالی است که گوش سپردن به پادکست به بخشی از سرگرمی افراد مختلف در ایران تبدیل شده است. هرچند رشد استفاده از پادکست در ایران همانند دنیا نیست، اما در چند سال اخیر پادکست‌های فارسی قابل توجه‌ای تولید شده‌اند که مورد استقبال بسیاری از کاربران هم قرار گرفته‌اند. به بهانه روز جهانی پادکست، گروه تحقیقات بازار و حکمرانی رسانه «رستاک» در گزارشی به بررسی وضعیت صنعت پادکست در ایران پرداخته است. طبق این گزارش 96 درصد کل پادکست‌های فارسی مدل درآمدی ندارند و رایگان هستند. همچنین تنها کمتر از دو درصد پادکست‌های فارسی از مدل درآمدی اسپانسری و تبلیغات استفاده می‌کنند.

در این گزارش تایید شده که منظور از پادکست در ایران در اصل پادکست فارسی است که ممکن است توسط تولید‌کننده‌ای خارج از ایران یا بر بستر پلتفرم غیر ایرانی منتشر شود. انتشار و مصرف پادکست فارسی بر بستر شبکه‌های اجتماعی نیز روند خود را دارد، گزارش رستاک متمرکز بر چهار پلتفرم اصلی میزبانی پادکست و پادگیر کست باکس، شنوتو، ناملیک و تهران پادکست است که طبق بررسی رستاک مصرف جمع آنها، بخش عمده‌ مصرف از طریق پلتفرم‌هاست. رستاک تایید کرده که این گزارش حاصل جمع‌آروی داده‌های کامل این چهار پلتفرم ( و نه نمونه‌گیری) است.

طبق داده‌های رستاک، تاکنون ۹ هزار و ۶۷ پادکست فارسی در جهان تولید شده است. همچنین آمار شنیده ‌شدن اپیزودهای پادکست فارسی ۶۹۶ میلیون بار برآورد شده و تعداد پلتفرم‌های دارای پادکست فارسی نیز به ۴۳ مورد رسیده است. بررسی‌های این گزارش نشان می‌دهد که  پادکست‌هایی با موضوعات دینی، آموزشی، اخبار، هنر و سلامت پنج دسته محتوایی با بیشترین میزان تولید از بین ۲۳ دسته پادکست فارسی هستند. این درحالی است که در سال ۹۹، دسته‌های دینی، آموزشی و اخبار جزو دسته‌های پرتولید نبوده‌اند.

نمودار زیر نشان می‌دهد که با توجه به آمار تولیدی پادکست در سه دسته اخبار، دینی و هنر این حوزه‌ها سهم پایینی در مصرف کل پادکست ایران دارند. از طرف دیگر سهم‌های اصلی از مصرف پادکست‌ها به دسته‌های آموزشی، روانشناسی و سلامت تعلق دارد.

از سوی دیگر بررسی‌های رستاک نشان می‌دهد که در سال گذشته، ۵۸۲ هزار و ۲۷۳ پادکست تولید شده، درحالی‌که میزان پادکست‌های تولیدشده در سال ۱۴۰۰، ۶۶۴ هزار و ۹۶۰ مورد بوده است. مقایسه این آمارها نشان می‌دهد که روند تولید پادکست فارسی از سال‌های آغازین افزایشی بوده؛ هرچند در سال گذشته به نظر می‌رسد به‌خاطر محدودیت‌ها و اختلال‌های اینترنتی و همچنین فضای جامعه، روند تولید پادکست روند کاهشی داشته است.

در قسمت مربوط به تعداد تولید پادکست‌های فارسی، «رادیو فردا» با ۵ هزار پادکست تولیدی در صدر قرار دارد. «تلویزیون میهن» و «رادیو دنج» نیز به‌ترتیب با ۳ هزار و ۵۴۹ و ۲ هزار و ۹۷۲ پادکست تولیدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

همچنین در بخش مربوط به پرمخاطب‌ترین پادکست‌های فارسی نیز پادکست «رادیو راه با مجتبی شکوری» با ۵۰ میلیون بار شنیده ‌شدن در صدر قرار دارد. این پادکست موضوعات روانشناسی را با تلفیقی از هنر و داستان برای مخاطب بازگو می‌کند و نقش آموزشی نیز دارد. پادکست بی‌پلاس با موضوع فرهنگی-اجتماعی نیز ۳۴ میلیون بار شنیده شده است و در رتبه دوم قرار دارد. پادکست‌های «جافکری»، «رخ»، «کتاب‌باز»، «صلح درون» و «رواق» نیز به‌ترتیب جزو پرمخاطب‌ترین پادکست‌ها به حساب می‌آیند.

در ادامه این گزارش مدل‌های درآمدی پادکست در ایران نیز مشخص شده است. طبق داده‌های این بخش از ۹ هزار و ۶۷ عنوان پادکست فارسی، ۱۹۳۶ عنوان تنها یک اپیزود دارند. با توجه به این آمار تقریباً نزدیک به ۲۰ درصد کل عناوین پادکست فارسی فعال نیستند. همچنین از کل تعداد عناوین پادکست فارسی، ۳۶۹ عنوان کمتر از ۱۰ بار شنیده شده‌اند، یعنی نزدیک به چهار درصد کل عناوین پادکست فارسی، کمتر از سه هزار و ۷۰۰ بار شنیده شده‌اند.

طبق این گزارش، در بین مدل‌های درآمدی صنعت پادکست در ایران، ۹۶ درصد کل پادکست‌های فارسی مدل درآمدی ندارند و رایگان هستند. همچنین کمتر از دو درصد پادکست‌های فارسی از مدل درآمدی اسپانسری و تبلیغات استفاده می‌کنند. Freemium هم مدل درآمدی دیگری برای برخی از پلتفرم‌های ایرانی است و حدود دو درصد پادکست‌های فارسی از این طریق راه خود را پیش می‌برند.

این گزارش نشان می‌دهد که بیش از ۸۰ درصد سهم بازار پلتفرم‌های پادگیر و میزبان پادکست فارسی متعلق به پلتفرم کست‌باکس است. از سوی دیگر بیش از ۱۵درصد حجم این بازار نیز متعلق به پلتفرم «شنوتو» و کمتر از سه درصد آن نیز به «تهران پادکست» و «ناملیک» می‌شود.

آنطور که داده‌های رستاک مشخص می‌کند دو پلتفرم ناملیک و تهران پادکست، نسبت به سال 1399 سهم بازار خود را با یکدیگر جابه‌جا کرده‌اند. سهم بازار کست‌باکس نیز در سال‌های اخیر افزایش قابل توجه‌ای داشته است.

برای مطالعه کامل این گزارش به این لینک سر بزنید.

 

مارتک: رپورتاژ آگهی یکی از راه‌هایی است که کسب و کارها برای تبلیغات محصولات و خدمات خود از آن استفاده می‌کنند. طبق گزارش جدیدی که تریبون، به عنوان پلتفرم روابط عمومی دیجیتال منتشر کرده، در سال گذشته میزان رپورتاژ آگهی در رسانه‌های دیجیتال به 150 میلیارد تومان رسیده است.

همچنین طبق این گزارش، در نیمه دوم سال گذشته و با شروع محدودیت‌های اینترنتی میزان استفاده رپورتاژ آگهی توسط کسب‌ و کارها با کاهش جدی روبه‌رو شده است. در ادامه نگاهی به بخش‌های مهم این گزارش می‌اندازیم:

حجم بازار رپورتاژ آگهی

بیش از دو هزار و پانصد رسانه فارسی سال گذشته رپورتاژ آگهی منتشر کرده‌اند. همچنین تعداد کل رپورتاژ آگهی‌های منتشر شده در رسانه‌های ایرانی در سال ۱۴۰۱ به بیش از ۱۶۰ هزار عدد رسیده است. تریبون در این گزارش اعلام کرده است که در سال 1401 حجم بازار انتشار رپورتاژ آگهی (آنلاین و آفلاین) در رسانه‌های دیجیتال نزدیک به 150 میلیارد تومان بوده که 60 درصد از این مقدار به صورت آنلاین (توسط پلتفرم تریبون و سایر آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ) منتشر شده‌اند. براساس داده‌های تریبون، این حجم، تنها 10 درصد از کل بودجه بازاریابی کسب و کارها را شامل می‌شود.

همچنین تریبون با اتکا به «گزارش بازاریابی دیجیتال ایران در سال 1401» که به تازگی توسط یکتانت منتشر شده است، اعلام کرد که از میان پنج روش رایج بازاریابی (سئو و رپورتاژ آگهی، گول ادز، پیامک، تبلیغات در وب و تبلیغات در سوشال) کسب و کارها استفاده دوباره از روش سئو و انتشار رپورتاژ آگهی (75 درصد) را در استراتژی بازاریابی دیجیتال خود ترجیح می‌دهند.

کمک به رشد بازار رپورتاژ آگهی

اختلاف شدید قیمت انتشار یک خبر در رسانه‌ها و مشخص نبودن شرایط و ویژگی‌های انتشار رپورتاژ آگهی، از جمله چالش‌های اصلی این حوزه از نظر تریبون عنوان شده است. در این شرایط تریبون ادعا می‌کند که تلاش کرده است فضایی ایجاد کند که ارتباط با رسانه‌ها از نظر صرف زمان و منابع مالی، بسیار ساده‌تر از گذشته اتفاق بیفتد.

قابلیت پایش خودکار لینک‌های رپورتاژ آگهی برای رصد دائمی بودن آنها، تخمین زمان‌بندی انتشار بسته به میانگین عملکرد رسانه‌ها و امکان صدور فاکتور رسمی از جمله فناوری‌های دیگری است که تریبون می‌گوید به این فضا اضافه کرده. چشم‌انداز تریبون این است که مقصدی برای سئو و روابط عمومی باشد و بتواند تمام راه‌حل‌ها و خدمات این دو حوزه را برای کسب و کارها فراهم کند. طبق داده‌های این گزارش تریبون، در سال 1401 هر هفت دقیقه یک رپورتاژ آگهی توسط تریبون منتشر شده است.

گسترش سبد محصولات

آنطور که تریبون در گزارش خود اشاره کرده است، این پلتفرم پیوسته به رشد و پیشرفت کسب و کارها توجه کرده و در نتیجه تصمیم گرفته در اواخر سال 1400 روی گسترش سبد محصولات کارآمد سئو تمرکز کند و روش‌های به‌روز و متنوع‌تری را برای فعالیت لینک‌سازی‌های خارجی کسب و کارها ارائه دهد.

یکی از این سرویس‌ها «بک‌لینک» تریبون است. این سرویس به کسب و کارها کمک می‌کند تا لینک‌های با کفیت سایت‌واید (Sitewide) دریافت کنند. «لینک‌پرومکس» نیز یک خدمت جدید دیگری است که تریبون با توجه به نیاز کسب و کارها برای اولین بار به آن را ارائه کرده است. این لینک طبق توضیحات تریبون از مقاله‌های پربازدید دارای رتبه در گوگل گرفته می‌شود و تاثیرگذاری چشمگیری در رتبه‌بندی سایت‌ها دارد.

براساس آماری که تریبون ارائه داده، رپورتاژ آگهی محصول پرطرفدار در سبد کسب و کارهاست. تعداد رپورتاژهای منتشر شده در سال 1400 و 1401 به ترتیب 54 هزار و 72 هزار است که این آمار نشان می‌دهد انتشار رپورتاژآگهی در تیربون در سال گذشته نسبت به سال 1400 رشد 33 درصدی داشته است.

تاثیرات محدودیت اینترنت روی بازار رپورتاژ آگهی

شروع محدودیت اینترنت از نیمه دوم سال گذشته باعث شد تا بسیاری از کسب‌ و کارها در تمام بخش‌ها از این محدودیت ضربه ببینند. تریبون هم در گزارش خود به تاثیر محدودیت‌های اینترنت بر انتشار رپورتاژ آگهی اشاره کرده و نشان داده است که این بازار تا چه حد به خاطر محدودیت‌های اینترنتی با چالش مواجه شده است.

طبق تصویر زیر، این اتفاق باعث شد تا تعداد رپورتاژ آگهی‌های منتشر شده در بین شهریور و مهر سال 1401 به نصف ماه‌های قبل از خود برسد و مجداد در انتهای زمستان کم کم به جای خود بازگردد.

گزارش تریبون نشان می‌دهد که یکی از تغییرات چشمگیر سال ۱۴۰۱ در مقایسه با سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰، افزایش انتشار رپورتاژ آگهی در اسفند ماه بود. در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰، تعداد انتشار رپورتاژ آگهی در این ماه کاهش می‌یافت، در حالی که این آمار در سال ۱۴۰۱ با رشد قابل‌توجهی همراه بود که می‌تواند ناشی از برگزاری جشنواره تخفیف رپورتاژ آگهی به مناسبت تولد ۴سالگی تریبون (با حضور ۲۵۹ رسانه) و شروع فعالیت‌های مارکتینگ کسب‌ و کارها بعد از چندین ماه دوری از فضای تبلیغات به خاطر محدودیت‌های اینترنتی باشد.

سبد خرید کسب و کارها از تریبون

در بخش دیگری از این گزارش تریبون به بررسی سبد خرید کسب و کارها و تمایل استفاده آنها از محصولات تریبون پرداخته است. طبق این گزارش،‌ فارغ از اینکه کسب ‌و کارها کمپین‌ لینک‌سازی خارجی را روی چه محصولی ایجاد می‌کنند، در اغلب اوقات کمپین‌ها با ‎۳ رسانه ساخته می‌شوند. در این میان، تعداد رسانه‌های انتخابی در کمپین‌های بک‌لینک بیشتر از سایر محصولات است. تریبون معتقد است این انتخاب احتمالا به خاطر میانگین قیمت پایین‌تر این محصول از سایر محصولاتش باشد. بعد از بک‌لینک، به ترتیب رپورتاژ آگهی و لینک‌پرومکس میانگین قیمت‌های بالاتری دارند.

همچنین کسب و کارها بیشترین بودجه خود را هم برای رپورتاژ آگهی با 60 درصد سهم می‌گذارند. براساس داده‌های تریبون، هر کسب ‌و کاری با توجه به استراتژی لینک‌سازی خارجی سایت خود تصمیم می‌گیرد چگونه بودجه موردنظر را بین رپورتاژ آگهی، بک‌لینک و لینک‌پرومکس تقسیم کند تا بهترین نتیجه را دریافت کند. طبق آمار منتشر شده در این گزارش، از بین کسب ‌و کارهایی که حداقل یک بار هر ۳ محصول تریبون را امتحان کرده‌اند، نزدیک به ۴۰درصد بودجه خود را به خرید بک‌لینک و لینک‌پرومکس اختصاص داده‌اند.  براساس داده‌های این گزارش با افزایش بودجه کسب ‌و کارها برای فعالیت لینک‌سازی خارجی در سال ۱۴۰۱، سهم بک‌لینک در سبد خرید آنها تا حد زیادی ثابت بوده است.

همچنین این گزارش نشان می‌دهد که هزینه صرف ‌شده در سبد خرید کسب ‌و کارهایی که بودجه پایینی دارند، به‌شکل متوازن‌تری بین محصولات مختلف پخش شده است؛ به‌نظر می‌رسد آزمون‌ و خطا و سنجیدن میزان اثربخشی روش‌های لینک‌سازی از جمله دلایل تصمیم کسب‌ و کارها با بودجه کمتر باشد.

موضوعات مورد علاقه در رپورتاژ آگهی‌ها

رپورتاژ آگهی‌ها با موضوعات مختلفی منتشر می‌شوند. طبق نموداری که در ادامه می‌آید از بین موضوعات مختلف بیشترین موضوع مربوط به «کسب‌ و کار» با هفده درصد سهم است. در جایگاه دوم هم حوزه «گردشگری» با سیزده درصد سهم حضور دارد و رتبه سوم در اختیار موضوعات مربوط به «فناوری» با دوازده درصد سهم است. یکتانت معتقد است انتشار رپورتاژهای آگهی با موضوع‌های متنوع نشان‌دهنده اهمیت بالای این نوع از تبلیغات است. 

 

مارتک: آن کلیتی که ما امروز به اسم شرکت اپل می‌شناسیم، یک تاریخ 47 ساله دارد و در آغاز در سال 1976، به دست استیو جابز و استیو وازنیک ساخته شد؛ اما چیزی که امروز مدنظر ماست، محصول انقلابی و مدرنی است که اپل نخست در سال 2007 تصمیم به ساخت و توزیعش گرفت. «آیفون» نام گوشی‌های هوشمند اپل است که اولین نسخه از آن در تاریخ، در سال 2007 به بازارها آمد. آیفون ابتدایی که به‌سادگی «iPhone» نام داشت، دوران گذار از گوشی‌های هوشمند ابتدایی به گوشی‌های هوشمند پیشرفته را تعریف کرد؛ اما نکته شگفت‌انگیز صرفا مربوط به نوآوری اپل در ساخت گوشی هوشمند نیست، بلکه تداوم اپل در حفظ حاکمیت این بازار در این 16 سال است.

نکات ساده و مهم در مارکتینگ آیفون اپل

اینکه یک شرکت بتواند 16 سال حاکمیت یک بازار را در اختیار داشته باشد، اصلا ساده نیست؛ مخصوصا در بازار پر از نوآوری، رقابت و همواره در حال تغییرِ موبایل. آیفون اپل در این سال‌ها، نه‌فقط موفق به ماندن در بازار شده، بلکه توانسته است رشد نمایی خود را با نکات ریز و درشت بازاریابی – که شاید همه در لحظه اول به جلب توجه نکنند- حفظ کند.

اپل همواره و به شکل خلاقانه‌ای بر تولید محصولاتی برای مخاطبان هدف و مشتریان وفادار خود تمرکز کرده است؛ مشتریانی که متعهدانه معتقدند محصولات کمپانی اپل زندگی آن‌ها را بهتر می‌کند. استراتژی مارکتینگ اپل در تمام این سال‌ها با نگاهی موشکافانه، ریسک‌پذیر و البته نوآورانه، بازار را دنبال کرده و توانسته است این شرکت را در بیش از یک دهه، در صدر نگه دارد. در اینجا به نکات ریز و درشتی در استراتژی مارکتینگ اپل می‌پردازیم که شاید نقطه الهامی برای صاحبانِ دیگر کسب‌وکارها شوند و نگاه آن‌ها را درباره فروش یک محصول تغییر دهند:

 

• سادگی، اصل اول اپل است

اپل از همان ابتدای فروش آیفون‌ها، روی سادگی به عنوان یک منطق و اصل مهم تمرکز کرده است. اپل مشتریان خود را زیر کوهی از گزینه‌ها غرق نمی‌کند، به جای محصول حرف نمی‌زند و می‌گذارد خود محصول آنچه را که باید به گوش مخاطب برساند. این سادگی نهادینه‌شده، حتی اپل را از تبلیغات پی‌درپی، گران‌قیمت و  پر هرج‌ومرج دور نگه داشته است. سادگی، در تار و پود برند است. می‌توانید این سادگی را در طراحی آیفون، لوگو، رابط کاربری موبایل‌ها و کلیت هویت برند اپل ببینید. حتی نام و رنگ این محصولات عموما کوتاه و ساده هستند. اپل سعی می‌کند بدون زیاده‌گویی و به جای ادعا، عمل کند و نماینده «کیفیت» در ذهن مشتری باشد.

• اپل مخاطب و نحوه دسترسی به او را می‌شناسد

اپل طی این سال‌ها تلاش توقف‌ناپذیری برای شناخت مخاطب خود داشته است و روی این شناخت هم حساب ویژه‌ای باز می‌کند. این نقطه قوت اپل در تحقیقات بازاریابی است: آنچه آمار و تحقیقات به اپل می‌گوید سریعا در فرآیند طراحی، توسعه و تولید موبایل به کار گرفته می‌شود. به عبارت بهتر، اپل سعی نمی‌کند بازار و مشتریان را برای محصولاتش آماده کند، بلکه محصولات را برای و طبقِ بازار و مشتریانش تولید می‌کند. پیوند عمیق و محکم اپل با مشتریانش هم از اینجا می‌آید که اپل یاد گرفته است به زبانی صحبت کند که مخاطب آن را می‌فهمد؛ زبانی که از همان ابتدا برای مخاطب است.

• اپل به جای «کالا»، «تجربه» می‌فروشد

تجربه مشتری نقشه مسیر اپل است. تمام عناصر تجربه مشتری، از نحوه دسترسی به کالا، خریداری آن، جعبه هر محصول، ویژگی‌ها و تنظیمات داخلی آن و… همه و همه برای اپل حائز اهمیت هستند. اپل به عنوان یک شرکت کالا-محور، به‌خوبی این نکته را درک کرده است که در جهان امروز، کمپانی‌ها «تجربه» و «احساس» را می‌فروشند، نه صرفا کالا را. یک مثال خوب از تجربه مشتری در اپل، در بخش نصب و راه‌اندازی موبایل‌ها اتفاق می‌افتد. بسیاری از مشتریان آیفون اپل، عمیقا قدردان و طرفدار این نکته هستند که می‌توان آیفون را در چند دقیقه راه‌اندازی و یکپارچه‌سازی کرد؛ چیزی که در بسیاری از رقبای اپل، به‌سادگی وجود ندارد و همین امر به نقطه تمایز این شرکت و دیگر شرکت‌ها تبدیل می‌شود. حتی تمرکز زیاد اپل روی احساس شادی، راحتی و نشاط در سناریوهای تبلیغاتی محصولاتش، به این اشاره دارد که تجربه و احساس مشتری از کالا، حتی می‌تواند بیش از قیمت آن روی تصمیم مشتری برای خرید تاثیر بگذارد.

• اپل درباره محصولات جدید خود، پرشور و معمایی رفتار می‌کند

معمولا شرکت‌های مختلف هنگام عرضه یک محصول جدید، جزییات آن را منتشر می‌کنند تا مشتریانی منتظر و هیجان‌زده برای خود بیافرینند. رویکرد اپل اما در این‌ باره متفاوت است. اپل ترجیح می‌دهد مشتریان به خاطر کنجکاوی که دارند هیجان‌زده و منتظر باشند. اپل با تیزرهایی که تنها اطلاعات بسیار جزیی درباره محصولات می‌دهند، ذهن و توجه مخاطب را تشنه نگه می‌دارد. معمایی کردن یک محصول تا زمانی که به صورت رسمی معرفی نشده است، شاید یک استراتژی ریسکی باشد، اما اپل به‌خوبی در این سال‌ها در آن مهارت پیدا کرده است. اپل با این کار مخاطبان هدف را کنجکاو می‌کند و آن‌ها را به سمت جست‌وجوی بیشتر اطلاعات درباره محصولات سوق می‌دهد؛ این مخاطبان هدف در مسیر کشف جزییات کم‌کم به مشتریان وفاداری تبدیل می‌شوند که تجربه‌شان را با بقیه نیز به اشتراک خواهند گذاشت.

• اپل برای کاربران و مشتریان وفادارش یک اجتماع معنادار ساخته است

اپل سال‌ها برای ساخت یک اجتماع همگن و همدل متشکل از کاربران، مشتریان و طرفداران وفادارش تلاش کرده است؛ اجتماعی که نه‌تنها افراد به آن احساس تعلق می‌کنند، بلکه باعث می‌شود تجربه‌ و احساس مشتریان از محصولات اپل به واسطه پیدا کردن دیگر طرفداران، اعتبار پیدا کند. عضوی از یک اجتماع خاص بودن همیشه برای افراد «جالب» است، گویی این اجتماع یک مشخصه خاص شخصیتی به فرد اضافه می‌کند. ساخت این اجتماع حتی در میان برندهای بسیار کوچک‌تر از اپل هم ممکن است و نقش به‌خصوصی در وفادار نگه داشتن مشتریان طی سال‌ها بازی می‌کند.

• برند کارفرمایی به اندازه برند شرکت برای اپل اهمیت دارد

اپل نه‌تنها به دنبال افراد بااستعداد و باپشتکار است، بلکه به آن‌ها نشان می‌دهد که قدر این استعداد و پشتکار را می‌داند. در واقع این شرکت می‌داند قدم اول برای وفادارسازی مشتری، وفادارسازی کارمندان و افراد درونی سازمان است. اپل فضای ذهنی آزادی را برای خلاقیت، متفاوت فکر کردن و به چالش کشیده شدن به کارمندان خود می‌دهد و با ساخت یک محیط کاری حامی و پرنشاط، فضای بیرونی را نیز برای بیشترین بهره‌وری و خلق ارزش فراهم می‌کند. اپل برند کارفرمایی خود را با اصول و منطق محصولاتش یکپارچه‌ و هم‌راستا کرده است؛ کارمندان این شرکت همچون محصولاتش، در چارچوب‌های سازمانی معمول دیگر سازمان‌ها زندانی نمی‌شوند و در عوض فضایی امن برای جور دیگری اندیشیدن به آن‌ها داده می‌شود. جالب است که این امر نه‌فقط در میان مدیران اصلی این شرکت، بلکه در بین مدیرانی میانی و کارمندان آن نیز نهادینه شده است.

• اپل به ارزش واقعی محصولاتش واقف است

اینکه یک شرکت چه نگاهی به محصول خود دارد، بیشتر از چیزی که فکر می‌کنید در شکل‌گیری ذهنیت مشتری نسبت به آن محصول نقش دارد. در واقع ارزشمند دانستن یک محصول از سمت صاحب محصول، مجوز اول او برای قیمت بالا دادن در ازای ارزش پیشنهادی آن محصول است. چیزی که باعث شده است اپل بازار موبایل را به یک بازار انحصاری تبدیل کند، همین درک عمیق از چیزی است که دارد به بازی اضافه می‌کند. اپل خودش را دست‌کم نمی‌گیرد، ارزش و کیفیت خودش را می‌شناسد و می‌داند دقیقا چه تمایزی با رقبایش دارد. سود مالی و معنوی اپل از این دانش مهم تامین می‌شود.

• جای‌گذاری محصول برای اپل شوخی‌بردار نیست

جای‌گذاری محصول (Product Placement) یک نوع تبلیغات نامحسوس است که در بستری که مخاطب از پیش انتخاب کرده است، قرار می‌گیرد. مثلا حضور پررنگ آیفون‌ها در بسیاری از سریال‌ها و فیلم‌های هالیوود، نمونه بزرگی از جای‌گذاری محصول اپل است. اپل قبلا اعتراف کرده بود که برندش به‌شدت به جای‌گذاری محصول وابسته است؛ با در نظر گرفتن این موضوع، رابطه خوب شرکت اپل با هالیوود، دیگر چندان تعجب ندارد. این تکنیک تبلیغاتی آنقدر برای مخاطبان اپل موثر است که وقتی مخاطبان سریال Succession در فصل‌های ابتدایی آن گوشی‌های هوشمندی غیر از آیفون را در دستان شخصیت‌ها دیدند، شروع به تئوری‌پردازی و یافتن دلیل کردند! گویا بینندگان هم این امر را پذیرفته‌اند که حتی شخصیت‌های خیالی فیلم و سریال‌ها، انتخاب بهتری از آیفون اپل، روی میزشان ندارند.

استراتژی بازاریابی منعطف و مطابق با بازارِ اپل، همان چیزی است که آن را به یک شرکت پیشرو، رده بالا و ثروتمند تبدیل کرده است. بسیاری از برندها هنوز دلیل این همه وفاداری مشتریان به اپل را درک نمی‌کنند؛ در حالی که پاسخ را می‌توان به‌سادگی در استراتژی‌های بازاریابی اپل پیدا کرد. مشخصا ثروت و درآمد بالای این شرکت، نقش انکارناپذیری در موفقیت آن دارد؛ اما ایده و ذهنیت در این استراتژی‌ها، جوهر اصلی این موفقیت است و همانطور که فهمیدیم، اپل تمایل زیادی به متعهد ماندن به ایده‌های هویت‌ساز برند خود دارد. همین تعهد،16 سال متوالی است که آیفون‌ها را به انتخاب اول بسیاری از انسان‌ها در جهان تبدیل کرده.