آی‌تی ایران- هلدینگ صبا ایده بخشی از سرویس‌های دیجیتال مارکتینگ خود را تعطیل کرد. همچنین به دنبال این تعطیلی صباایده با گروهی از همکاران خود در بخش‌های فعال در دیجیتال مارکتینگ خداحافظی کرده است.

با فیلتر شدن اینستاگرام، بسیاری از کسب‌وکارهای خانگی و خرد دچار خسارت و به سمت تعطیلی پیش رفتند. علاوه بر این کسب‌وکارها، شرکت‌های بزرگ نیز که از اینستاگرام به عنوان ابزاری برای تبلیغات خود استفاده می‌کردند نیز دچار ضرر شده‌اند.

در جدیدترین خبر صباایده هم مجبور شده به خاطر فیلتر اینستاگرام، بخشی از سرویس‌های دیجیتال مارکتینگ خود را خاموش کند.

براساس پیگیری‌های آی‌تی‌ایران از صبا ایده در حال‌حاضر سرویس‌های تیک آبی، شورند (showrand) و بخش‌هایی از سرویس دیجیتال مارکتینگ صباویژن تعطیل شده‌اند.

به دنبال این اتفاق صباایده اعلام می‌کند که مجبور به خداحافظی با جمعی از کارمندان خود در این بخش‌ها شده است.

سرویس تیک آبی چند ماهی از فعالیتش نمی‌گذرد. صباویژن، آژانس تبلیغات دیجیتالی و از زیرمجموعه‌های هلدینگ صباایده، «تیک آبی» را مرداد سال جاری به‌ عنوان پلتفرم آنالیز شبکه‌ اجتماعی اینستاگرام معرفی کرد. شورند نیز پلتفرمی هوشمند بر بستر شبکه های اجتماعی بود که به کسب‌وکارها برای انجام تبلیغات بهتر کمک می‌کرد.

صباویژن هم آنطور که صباایده‌ای‌ها ادعا می‌کنند بزرگترین آژآنس تبلیغاتی آنلاین کشور است که با شرکت‌ها و کسبو‌کارهای مختلفی فعالیت می‌کند و حالا بعد از چند سال فعالیت مدیران آن مجبور به تعطیلی بخش‌هایی از آن شده‌اند.

دنيای اقتصاد: یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی جهان در حال احتضار است. توییتر بعد از جنجال‌ها و دادگاه‌های مختلف در نهایت مدتی پیش به تملک ایلان ماسک درآمد و درست از آن زمان در سراشیبی سقوط قرار گرفته است. به‌نظر می‌رسد این میلیاردر آمریکایی با اتخاذ تصمیمات آنی و هیجانی، این شبکه اجتماعی را به روزهای پایانی خود نزدیک می‌کند. ایلان ماسک در همان ابتدا به عنوان مالک جدید توییتر به سرمایه‌گذاران گفت که ۷۵ درصد از کارمندان توییتر را اخراج خواهد کرد؛ خبری که موجی از نگرانی را در بین کارمندان ایجاد کرد و در نهایت طولی نکشید که ۵۰ درصد از کارمندان این شرکت اخراج شدند. درست کمی بعد از این اخراج گسترده، توییتر به برخی از کارکنان اخراج شده‌اش پیام داد تا دوباره سر کارشان برگردند. اما این آخرین شگفتی ماسک نبود؛ او به تازگی درباره احتمال ورشکستگی توییتر هشدار داده است!

استعفای دسته‌جمعی کارمندان

پس از آنکه نیمی از کارمندان شرکت توییتر به دستور ایلان ماسک برکنار شدند، حالا موج جدیدی از استعفای کارکنان توییتر آغاز شده است. هفته گذشته ایلان ماسک در ایمیلی از کارمندان خود خواست که برای ساعات طولانی و پرفشار کاری آماده شوند یا اینکه استعفا بدهند. هشدار ماسک به کارکنان توییتر باعث شد صدها کارمند گزینه دوم را ترجیح داده و تصمیم به ترک این شرکت بگیرند. استعفای کارمندان حاکی از عدم تمایل کارمندان برای کار در شرکتی است که ایلان ماسک نیمی از اعضای آن از جمله مدیران ارشد را اخراج کرده و حالا از آنها می‌خواهد تا برای ساعات طولانی و به‌طور فشرده در آنجا کار کنند. ماسک پنج‌شنبه گذشته در حساب توییتری خود اعلام کرد که نگران استعفاها نیست؛ چرا که بهترین افراد می‌مانند! او بدون آنکه توضیح چندانی بدهد، نوشت: «بگذار غرق شود… ما همین حالا به رکورد دیگری در زمینه استفاده از توییتر رسیده‌ایم.» این در حالی است که برخی از کارمندان توییتر می‌گویند که ماسک روز پنج‌شنبه با بعضی از کارمندان ارشد دیدار و تلاش کرد که آنها را متقاعد کند تا در این شرکت بمانند. به گفته دو منبع آگاه، توییتر طی بیانیه‌ای به کارمندان خود اعلام کرد که دفاترش را تعطیل کرده و کارت‌های ورود به ساختمان را تا روز دوشنبه قطع می‌کند. بعدازظهر پنج‌شنبه کارمندان امنیتی توییتر، بعضی از کارمندان یکی از دفاتر را به خارج از ساختمان هدایت کردند. طبق گزارش‌های رویترز، بیش از ۱۱۰ کارمند توییتر در چهار قاره جهان، تصمیم گرفته‌اند تا این شرکت را ترک کنند. در همین راستا، یک منبع آگاه اظهار کرد که روز پنج‌شنبه و در ابزار چت داخلی توییتر، بیش از ۵۰۰ کارمند پیام‌های خداحافظی نوشتند. نظرسنجی داخلی که اخیرا در توییتر انجام گرفت، نشان داد ۴۲ درصد از ۱۸۰ نفری که در این نظرسنجی شرکت کرده بودند، گزینه استعفا را انتخاب می‌کنند. یک‌چهارم این افراد اعلام کردند که از سر اجبار تصمیم گرفته‌اند بمانند و تنها هفت درصد با ماندن و کار سخت موافق بوده‌اند.

شمار دقیق کارمندان توییتر که قصد دارند این شرکت را ترک کنند، هنوز معلوم نیست و توییتر هم در این باره توضیحی نداده است. اغلب این استعفاها شامل مهندسان مسوول ترمیم باگ‌ها و جلوگیری از اختلال سرویس بوده‌اند و پرسش‌هایی را درباره ثبات این پلتفرم در بحبوحه از دست دادن کارمندانش، مطرح کرده است. به گفته یک منبع آگاه، بعدازظهر پنج‌شنبه نسخه اپلیکیشن توییتر که توسط کارمندان استفاده می‌شود، دچار اختلال شد و نسخه عمومی توییتر در معرض ریسک خرابی در طول شب قرار داشت. این منبع آگاه عنوان کرد که اگر اپلیکیشن دچار باگ یا مشکلی بشود، دیگر کسی نمانده تا آن را ترمیم کند. درست در چنین شرایطی وب‌سایت داون دتکتور اعلام کرد که در بعد‌از‌ظهر روز پنج‌شنبه گذشته، گزارش‌هایی از اختلال در دسترسی به توییتر به یکباره افزایش یافت و این اختلالات از کمتر از ۵۰ مورد، ناگهان به حدود ۳۵۰ مورد رسید. یکی از کارمندان سابق این شبکه اجتماعی هم گفت که در یک مکالمه خصوصی با حدود ۵۰ نفر از کارمندان توییتر در پیام‌رسان سیگنال، حدود ۴۰ نفر گفتند که تصمیم گرفته‌اند تا از این شرکت بروند. از طرفی در یک نظرسنجی دیگر که در این شرکت انجام شد، برآورد شده است که حداقل ۵۰ درصد از کارمندان توییتر این شرکت را ترک خواهند کرد. روز چهارشنبه گذشته ماسک در ایمیلی به کارمندان توییتر اعلام کرده بود که از این به بعد، برای ساخت نسخه جدید توییتر و موفقیت آن در جهان رقابتی، باید سخت کار کنیم. او در این ایمیل از کارمندان خواست که اگر می‌خواهند با این شرایط بمانند، گزینه بله را انتخاب کنند و عدم پاسخگویی هر فرد تا ساعت پنج بعدازظهر به وقت نیویورک به منزله استعفای او محسوب می‌شود. با نزدیک شدن به این مهلت، بسیاری از کارمندان در تقلا برای تصمیم‌گیری بودند. به گفته یکی از کارمندان سابق توییتر، یکی از تیم‌های این شرکت تصمیم گرفته‌اند تا به‌شکل دسته‌جمعی این شبکه اجتماعی را ترک کنند. در دو هفته گذشته برای دومین بار قلب‌های آبی و ایموجی‌های سلام به چت‌روم‌های داخلی توییتر سرازیر شدند و بسیاری از کارمندان از یکدیگر خداحافظی کردند. بر اساس گزارش رویترز، «تس رینرسون» هم که مسوول ایجاد تیم رمزارز در توییتر بود، این شرکت را ترک کرده است.

پروژه شکست خورده ماسک

آن‌طور که پیداست تصمیم ماسک برای اخراج کارمندان در جهت صرفه‌جویی در هزینه‌هاست. او در ماه ژوئن گفته بود که توییتر باید هزینه‌های خود را کاهش دهد؛ چرا که این هزینه‌ها از میزان درآمدهای این شبکه اجتماعی بیشتر است. ماسک برای خرید توییتر به ۱۳ میلیارد دلار اعتبار بانکی متوسل شده است که این رقم به ترازنامه این شرکت منتقل خواهد شد. از این رو، این اعتبار باید پس داده شود، ولی توییتر در جدیدترین گزارش مالی خود تقریبا ۱۲۴ میلیون دلار ضرر داشته است. پس این شبکه اجتماعی باید عملکرد بهتری داشته باشد تا ماسک قادر به تسویه بدهی‌های خود باشد.

ایلان ماسک به فاصله کوتاهی پس از امضای قرارداد خرید توییتر گفته بود که تا سال ۲۰۲۸ می‌خواهد درآمد سالانه این شرکت را پنج برابر کرده و به ۴/ ۲۶ میلیارد دلار برساند. ۹۰ درصد از این درآمد از بخش تبلیغات حاصل خواهد شد. او برای افزایش درآمدها چند ایده در سر داشت؛ از جمله افزایش محبوبیت سرویس اشتراکی پریمیوم توییتر با حذف تبلیغات، توسعه کسب‌وکار پرداخت‌های توییتر، دریافت هزینه‌ای اندک از کاربران تجاری و مسوولان دولتی و کشف روش‌های درآمدزایی از توییت‌هایی که حاوی مطالب خاص هستند یا محبوب می‌شوند.

نخستین تصمیم ماسک پس از در دست گرفتن سکان رهبری توییتر دریافت مبلغ ماهانه ۸ دلار برای اعطای تیک آبی به کاربران بود. البته ایلان ماسک با این کار هرج و مرج و سردرگمی تازه‌ای برای توییتر ایجاد کرد. این تصمیم باعث شد تا تعداد زیادی حساب جعلی تایید شده که متعلق به سیاستمداران، افراد مشهور، سازمان‌های بزرگ و کسب‌وکارها بود، روی این پلتفرم ظاهر شوند. هرچند بعدا توییتر، بسیاری از این حساب‌های کاربری جعلی را تعلیق کرد، اما تلاش برای رسیدگی به این مشکل باعث سردرگمی بیشتری شد. این در حالی است که کارشناسان پیش از این هشدار داده بودند که سرویس اشتراک تیک آبی جدید توییتر، باعث جولان کلاهبرداران و افزایش حساب‌های جعلی برای سوء‌استفاده شده و اعتمادها را از بین می‌برد. در نهایت حساب‌های جعلی حاوی تیک آبی دردسرساز شدند. کمی بعد از راه افتادن سرویس توییتر بلو، یک حساب کاربری جعلی به نام «کری لیک» -نامزد جمهوری‌خواه برای فرمانداری آریزونا- در توییتی اعلام کرد که او در برابر رقیب دموکرات خود از رقابت انصراف داده است؛ این در حالی بود که هنوز آرا در رقابتی تنگاتنگی شمارش می‌شدند. ساعت‌ها طول کشید تا توییتر این توییت را از حساب جعلی حذف کند. در این میان مخرب‌ترین جعل اکانت و توییت مربوط به یک شرکت داروسازی آمریکایی با نام Eli Lilly بود. حساب جعلی این شرکت در توییتی نوشت: «انسولین اکنون رایگان است.» همین توییت کافی بود تا سهام این شرکت بیشتر از ۴درصد افت کند که به معنی کاهش بیش از ۱۵میلیارد دلار از ارزش آن است، اما داستان به همین جا ختم نشد و این توییت جعلی باعث شد سهام شرکت‌های دارویی رقیب، یعنی شرکت نوو نوردیسک و سانوفی هم بیشتر از ۳درصد افت کنند. محققان همچنین توانستند با استفاده از تصاویر ایجاد شده توسط هوش مصنوعی، اکانت‌های مختلفی را با تیک‌های آبی خریداری شده، از شخصیت‌های جعلی شناسایی کنند. این دقیقا همان چیزی است که برای کارشناسان نگران‌کننده است؛ چرا که چنین حساب‌های غیرمعتبری به‌طور معمول در عملیات نفوذ و گاهی اوقات توسط دولت‌های خارجی با هدف تاثیرگذاری بر رویدادهای سیاسی در سایر کشورها استفاده می‌شوند.

این آشفتگی‌ها باعث شدند ایلان ماسک تصمیم بگیرد ثبت‌‌نام کاربران جدید در این سرویس را متوقف کند. حالا به نظر می‌رسد تصمیمات جدیدی برای جلوگیری از وقوع چنین مشکلاتی در آینده گرفته شده است. طبق توضیحات ارائه‌شده در وب‌سایت این شرکت، توییتر پس از راه‌اندازی مجدد سرویس اشتراکی توییتر بلو، به کاربرانی که زمان عضویت آنها در این شبکه اجتماعی کمتر از ۹۰ روز است، اجازه ثبت‌نام در آن را نخواهد داد. با این وجود، کاربران قادر نخواهند بود که بلافاصله پس از ایجاد حساب کاربری جدید، این سرویس را خریداری کرده و فورا تیک آبی را دریافت کنند. این تصمیم که در صفحه About Twitter Blue از وب‌سایت رسمی توییتر درباره آن توضیح داده شده، می‌تواند به عنوان راه‌حلی برای کاهش حساب‌های کلاهبرداری‌ و جعل‌کننده حساب‌های دیگران گرفته شده باشد. علاوه بر این، ایلان ماسک گفته است که پس از راه‌اندازی مجدد این سرویس، حساب‌های تایید‌شده در هنگام تغییر نام کاربری خود، تیک آبی را از دست می‌دهند و پس از بررسی و تایید توییتر درباره پیروی از سیاست‌های این شبکه اجتماعی، دوباره آن را به دست خواهند آورد. ماسک همچنین گفته بود که اگر می‌خواهید یک حساب طنز یا فن‌پیج ایجاد کنید، باید در بیوگرافی و نام حساب خود به این موضوع اشاره کنید.

در رویای سوپر اپ ایکس

با این همه به‌نظر می‌رسد که ماسک خود را وقف این شبکه اجتماعی کرده است و دور از ذهن نیست که چنین انتظاری هم از کارمندان توییتر داشته باشد. اما سرمایه‌گذاران تسلا از اینکه ایلان ماسک به صورت شبانه‌روزی در توییتر مشغول به کار بوده و از این خودروساز برقی غافل شده است، ابراز نگرانی کرده‌اند. ماسک روز دوشنبه گذشته اعلام کرد که شب‌ها در دفتر مرکزی توییتر در سانفرانسیسکو کار می‌کند و به کار و خواب در این محل تا زمانی که این پلتفرم شبکه اجتماعی سامان بگیرد، ادامه خواهد داد. تمایل ماسک برای کار در ساعت‌های طولانی به‌خصوص در شرایط بحرانی، بخش شناخته شده‌ای از برند اوست. اما غوطه‌ور شدن عمیق این میلیاردر در توییتر پس از خرید ۴۴ میلیارد دلاری جنجالی این شرکت – که زمانی تلاش می‌کرد تا قراردادش را لغو کند- سرمایه‌گذاران تسلا را نسبت به ظرفیت او برای تمرکز بر مسوولیتش به عنوان مدیرعامل ارزشمندترین شرکت خودروسازی جهان نگران کرده است. «جن مانستر»، یکی از شرکای شرکت سرمایه‌گذاری «لوپ ونچر» اظهار کرد: «سرمایه‌گذاران تسلا از این موضوع عصبانی خواهند شد. ماسک احتمالا مدت بیشتری را در توییتر سپری خواهد کرد که مایه ناراحتی سرمایه‌گذاران تسلا می‌شود.» ماسک هم در توییتی نوشت: «حواسم به تسلا هم است.» با این همه افزایش فشارها بر ماسک به دلیل نگرانی از بی‌توجهی او، باعث شد تا ماسک تجدید نظری در رفتارش داشته باشد. در همین راستا ایلان ماسک اعلام کرد که می‌خواهد مدت زمانی که صرف توییتر می‌کند را کاهش داده و مدیر جدیدی برای اداره این شرکت پیدا کند.

با این اوصاف تصمیمات ماسک حتی کاربران را هم از این شبکه اجتماعی پرطرفدار، دلزده کرده است. البته بسیاری معتقدند که ممکن است ماسک با قصد از بین بردن توییتر، آن را خریده باشد؛ چرا که او در روز ۱۲ مهر ماه با انتشار توییتی اعلام کرد خرید توییتر برای شتاب دادن به برنامه ساخت X بوده که یک سوپر اپلیکیشن است. اگرچه او اطلاعات بیشتری در این باره ارائه نکرد، اما گفت که نهایی شدن معامله توییتر، برنامه X را پنج سال به جلو می‌اندازد. سوپر اپ X ظاهرا با الهام از رویکرد چین در ساخت سوپر اپ WeChat توسعه داده می‌شود. ماسک در دیداری که در ماه ژوئن با کارمندان توییتر داشت، گفته بود که این پلتفرم باید بیشتر شبیه WeChat باشد که امکان پیام‌رسانی، تعامل در یک شبکه اجتماعی و پرداخت‌های موبایلی را فراهم می‌کند. ماسک با تاکید بر اینکه مردم چین عملا در WeChat زندگی می‌کنند، گفت: «اگر بتوانیم چنین چیزی را با توییتر بازآفرینی کنیم، به موفقیت بزرگی می‌رسیم.»

دیجیتاتو- شاپرک در نامه‌ای که به مدیران عامل پرداخت‌یارها منتشر ساخته، اعلام کرده است که از تاریخ 24 آبان‌ماه، پایانه‌های اینترنتی فاقد اینماد یا دارای هویت نامنطبق با مالک نماد، غیرفعال خواهند شد. این در حالی است که پیش از این شرط اخذ اینماد برای دریافت درگاه پرداخت تنها محدود به کسب‌وکارهای جدید بود.

ای‌نماد اجباری یکی از ده‌ها موضوع مرتبط با کسب‌وکارهای آنلاین است که بر‌اساس گفته صاحبین کسب‌و‌کار، تبعات منفی مختلفی را برای استارتاپ‌ها و فعالان این حوزه به همراه داشته است. حالا در روزهایی که فیلترینگ و محدودیت‌های اینترنت نفس کسب‌وکارها را به شماره انداخته، فشاری مضاعف از سوی شاپرک‌ به کسب‌و‌کارها وارد شده است.

براساس نامه‌ای که از سوی «مجید خاکپور»، عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی کسب‌وکارهای اینترنتی در اختیار دیجیاتو قرار گرفته است، شاپرک 19 آبان‌ماه با ارسال نامه‌ای به مدیران پرداخت‌یارها، بر انجام اقدامات مقتضی در راستای الزام درج اطلاعات صحیح پذیرندگان اینترنتی و اخذ نماد اعتماد الکترونیکی برای آنها تأکید کرده است.

ناگفته نماند از 24 آبان‌ماه، 6 هفته به کسب‌وکارهای آنلاین مهلت داده شده است تا این موارد را رعایت کنند؛ پس از پایان مهلت مذکور، شاپرک رأسا پایانه‌های اینترنتی فاقد ای‌نماد یا دارای هویت نامنطبق با مالک نماد را غیرفعال خواهد کرد و مسئولیت هرگونه اختلال و تبعات ناشی از آن را بر عهده شرکت‌ها گذاشته است.

اگرچه بحث الزامی ‌بودن ای‌نماد طی یک سال گذشته تنها برای کسب‌وکارهای نوپا مطرح بود و آن دسته از فروشگاه‌های آنلاینی که پیش از این از خدمات پرداخت‌یارها بهره‌ می‌بردند، از اخذ ای‌نماد معاف شده بودند، اما طبق دستور جدید شاپرک، این دسته از کسب‌وکارها نیز باید نماد اعتماد الکترونیکی دریافت کنند. سه‌ماه به این فروشگاه‌های آنلاین مهلت داده شده تا جهت دریافت نماد اعتماد اقدام کنند. در غیر این صورت، پرداخت‌یارها باید از ارائه خدمت به آن‌ها جلوگیری کنند.

اجرای این دستور به شکل مشخص دو بخش از بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد: کسب‌وکارهای کوچک و خانگی و همین‌طور شرکت‌های پرداخت‌یار که درگاه پرداخت را در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهند. برای مثال مشخص نیست کسب‌وکاری که می‌تواند ای‌نماد و سپس درگاه پرداخت مستقیم بگیرد، چه نیازی به پرداخت‌یارها خواهد داشت. از سوی دیگر این روند باعث ضربه جدی به کسب‌وکارهای مختلف، مخصوصاً کسب‌و‌کارهای کوچک و خانگی می‌شود که با فرایندهای ای‌نماد و چالش دریافت آن هیچ آشنایی ندارند.

از سویی دیگر، مشخص نیست سرنوشت برخی کسب‌وکارها مانند صرافی‌های رمز‌ارز چه خواهد شد؛ چرا که هنوز قانون‌گذاری در مورد آنها صورت نگرفته و امکان اخذ نماد اعتماد الکترونیکی را ندارند و از خدمات پرداخت‌یاری استفاده می‌کنند.

واکنش فعالین حوزه فین‌تک به نامه شاپرک

اما فعالین حوزه فین‌تک که طی یک سال گذشته بارها اثرات منفی الزام اینماد را گوش‌زد کرده‌اند، در واکنش به نامه جدید شاپرک آن را موجب نابودی کسب‌وکارها دانسته‌اند.

«محمد مهدی شریعت‌مدار»، رئیس هیئت‌مدیره انجمن فین‌تک با انتشار تصویری از این نامه در توییتر خود نوشت: «به کوره نارضایتی مردم فقط و فقط شما آتش ریختید. نامه زده که پس فردا چند هزار کسب‌وکار را می‌بندم، تو وظیفه تنظیم‌گری را انجام ندادی، حالی می‌خواهی ببندی؟»

«مهدی عبادی»، مدیرعامل وندار اعتقاد دارد اجرای این نامه به قیمت از ‌بین ‌بردن حداقل 3 هزار شغل تمام خواهد شد و تیر آخر به ریشه اکوسیستم نوآوری است.

«امیر راد» مدیرعامل صرافی نوبیتکس نیز با انتشار توییتی، ضمن انتقاد از این نامه خواهان حمایت از پلتفرم‌های داخلی شد.

«رضا مسعودی‌فر»، به‌عنوان یک کارآفرین از 5 سال‌ رنجی که در این حوزه از سوی داخل و خارج تحمل کرده، گلایه کرده است و این اقدام شاپرک را در تضاد با شعار سال حمایت از کسب‌وکارهای دانش‌بنیان می‌داند.

آی‌تی ایران: توییتر در سال ۲۰۲۱، تست قابلیتی جدید را در پلتفرم خود آغاز کرد که امکان ارسال پول از سوی کاربران به تولیدکنندگان محتوا را فراهم می‌کرد. اما برای استفاده از این قابلیت، کاربر می‌بایست به سیستم پرداخت شخص ثالث متصل می‌شد. حال به نظر می‌رسد که ایلان ماسک برنامه‌هایی را در این رابطه در سر دارد و احتمالا در آینده نزدیک، شاهد راه‌اندازی سیستم پرداخت اختصاصی توییتر خواهیم بود. مالک جدید توییتر و البته مدیرعامل موقت این شرکت، در جریان جلسه پرسش‌ و پاسخی با تبلیغ‌کنندگان، از برنامه‌های خود برای این شبکه اجتماعی گفت.

یکی از موارد مطرح‌شده توسط ایلان ماسک، طرحی است که بر اساس آن، کاربران می‌توانند اکانت‌های بانکی خود را به توییتر متصل کرده و از این طریق، مبالغی را برای یکدیگر ارسال کنند. اگرچه اجرایی شدن این طرح، احتمالا زمان‌بر خواهد بود اما نیویورک تایمز اخیرا اعلام کرد که توییتر به تازگی اسنادی را برای ثبت سیستم پرداخت در وزارت خزانه‌داری آمریکا ارائه کرده است.

ایلان ماسک در این جلسه،  در خصوص این قابلیت و این موضوع که تا چه اندازه این پلتفرم به روش‌هایی برای کسب درآمد توسط تولیدکنندگان محتوا توجه دارد صحبت کرد تا از این طریق، آنها به انتشار محتواهایشان در توییتر ترغیب شوند. وی در ادامه توضیحاتی را در مورد اینکه چگونه کاربران می‌توانند با لینک کردن حساب‌های بانکی خود در توییتر، پول جابجا کنند ارائه کرد. ماسک همچنین به شباهت این سیستم به PayPal اشاره کرد که او در راه‌اندازی آن نقش داشت.

این تنها یکی از تغییراتی است که ایلان ماسک برای توسعه بیشتر شبکه اجتماعی توییتر در سر دارد. از دیگر تغییرات اخیر در توییتر می‌توان به اشتراک ماهانه ۸ دلاری توییتر بلو اشاره کرد که کاربران آن، تیک آبی دریافت خواهند کرد. توییتر همچنین اکانت‌های متعلق به نهادهای دولتی، چهره‌های مشهور، ناشران و دیگر شخصیت‌های عمومی‌معروف را با برچسبی تحت عنوان Official و یک تیک خاکستری نمایش خواهد داد اما تیک آبی بزرگ، تنها برای مشترکان پولی خواهد بود.

دنیای اقتصاد: درست در روزهایی که تلاش برای عبور از سد بزرگ فیلترینگ به بخشی از روزمرگی‌های مردم تبدیل شده و بسیاری معتقدند که طرح صیانت در عمل و بدون تصویب در حال اجراست، گویا این طرح جنجالی یک بار دیگر در راه بازگشت به مجلس است. زمزمه‌های تشکیل جلسه کمیسیون مشترک صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، از ابتدای هفته مطرح شد و یکی از اعضای این کمیسیون از پیگیری بررسی طرح صیانت در مجلس در هفته آینده و یکی دیگر از اعضا هم از برگزاری این جلسه با حضور نایب‌رئیس مجلس در روز یکشنبه‌(دیروز) خبر داد. با این همه موضوع بازگشت دوباره طرح صیانت به مجلس آن هم در روزهایی که وزیر ارتباطات و بسیاری از نمایندگان مجلس درباره مدیریت و نظارت بیشتر بر فضای مجازی تاکید می‌کنند و رئیس سازمان پدافند غیرعامل، شبکه‌های اجتماعی را موجب اخلال در امنیت ملی اعلام کرده‌است؛ نشان از اراده دولت و مجلس برای اعمال محدودیت‌های بیشتر بر اینترنت و فضای مجازی دارد. این در حالی است که بخش مهمی از این طرح جنجالی حدود دو ماه پیش و حتی پیش از آغاز اعتراضات و قطع سراسری اینترنت بین‌الملل، در شورای عالی فضای مجازی تصویب و برای اجرا ابلاغ شده بود.

ورود دوباره کمیسیون مشترک

حدود دو ماه است که محدودیت‌های شدید اینترنتی و فیلترینگ گسترده، مشکلات متعددی را برای کسب‌وکارها ایجاد و زندگی روزمره افراد را مختل کرده. از طرفی مسوولان و مدیران دولتی در این روزها بارها بر لزوم مهاجرت کاربران به پلتفرم‌های داخلی و پیام‌رسان‌های بومی تاکید کرده‌اند و از ارائه بسته‌های حمایتی ویژه به آنها خبر داده‌اند؛ شرایطی که به نظر می‌رسد مطلوب طراحان و مدافعان طرح صیانت است. با این همه گویا این محدودیت‌ها و مسدودسازی‌ها هم برای این گروه قانع‌کننده نبوده و آنها سامان‌دهی فضای مجازی را به شکلی شدیدتر دنبال می‌کنند. اظهارنظرهای اخیر بعضی از نمایندگان مجلس هم به وضوح این موضوع را تایید می‌کند. در همین راستا نماینده ورامین در ابتدای هفته اعلام کرد که تقویت پیام‌رسان‌های داخلی هدف کمیسیون مشترک صیانت از فضای مجازی و در دستور کار است. حسین نوش‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت در این مورد گفت: «دشمنان، خدمات مسوولان و کارهای مهمی را که انجام گرفته است، با سیاه‌نمایی در فضای مجازی و حقیقی وارونه جلوه می‌دهند و تولید محتواهای مناسب در خصوص عملکرد کارهای بزرگ انجام گرفته اکنون یک وظیفه است و برای جنگ ترکیبی صورت گرفته توسط دشمن باید برنامه داشته باشیم.» او با تاکید بر اینکه فیلترینگ رسانه‌های معاند در فضای مجازی، یک خواسته ملی است، گفت: «ما از فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی استقبال نمی‌کنیم، اما امروز به اجبار با توجه به بهره‌برداری دشمن از این فضا، آن را محدود کرده‌ایم و باید این پیام‌رسان‌ها طبق ضوابط و قوانین کشور ما فعالیت کنند. دشمنی‌های انجام گرفته در این فضا و پیام‌رسان‌ها برای براندازی است.» این عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت به ارتقای پیام‌رسان‌های داخلی اشاره کرد و گفت: «بنده عضو کمیسیون مشترک صیانت از فضای مجازی هستم و هدف این کمیسیون رشد و ارتقای پیام‌رسان‌های داخلی است که هم‌اکنون بعضی از نشانه‌های پیشرفت آن مشاهده می‌شود و از هفته آینده جلسات تکمیلی آن ادامه پیدا خواهد کرد.»

یک روز بعد عضو دیگری از کمیسیون مشترک صیانت با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی کشور باز کردن مجدد چنین موضوعات حساسی به صلاح نیست، از برگزاری جلسه این کمیسیون با حضور نایب‌رئیس مجلس خبر داد. محمد باقری، نماینده بناب در این مورد به «ایسنا» گفت: «قرار است فردا (دیروز) کمیسیون مشترک صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی مجددا جلسه‌ای را تشکیل دهد، اما بنده نمی‌دانم چه موضوعی قرار است در این نشست مورد بررسی قرار گیرد. قرار است آقای عبدالرضا مصری نایب‌رئیس مجلس در این نشست حضور داشته باشند.»

در حالی که شنیده‌ها حاکی از برگزاری جلسه کمیسیون مشترک صیانت با هیات رئیسه مجلس در شب گذشته است، چند ماه پیش معاون قوانین مجلس شورای اسلامی در پاسخ به نامه هیات رئیسه کمیسیون مشترک طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی – موسوم به صیانت- اعلام کرده بود که نمایندگان مجلس در رای‌گیری صورت گرفته در جلسه غیرعلنی، با ادامه کار کمیسیون مشترک مخالفت کرده‌اند.

سامان‌دهی فضای مجازی یا محدودیت بیشتر

در حالی که یک بار دیگر زمزمه بازگشت طرح صیانت به مجلس و ورود دوباره کمیسیون مشترک به موضوع سامان‌دهی فضای مجازی مطرح می‌شود، نگرانی‌ها‌ از اعمال محدودیت‌های بیشتر و گسترش فیلترینگ افزایش پیدا کرده است. صحبت‌های اخیر بعضی نمایندگان مجلس و مدیران نهادهای متولی هم گواه تداوم و حتی تشدید این محدودیت‌ها هستند. روز گذشته یکی از نمایندگان از رئیس مجلس خواست که اجرای طرح سامان‌دهی فضای مجازی تسریع شود. حسین جلالی، نماینده رفسنجان روز گذشته در نطق میان‌دستور خود در صحن علنی مجلس گفت: «آقای قالیباف، طرح سامان‌دهی فضای مجازی متاسفانه به دستور حضرتعالی سردرگم و اندر خم یک کوچه است. صدای ایران اسلامی در فضای مجازی رسا نیست. غول رسانه‌ای دنیا برخی از ورزشکاران، سلبریتی‌ها، هنرمندان و نخبگان را در فضای رسانه‌ای خاص زندانی ساخته که فقط صدای خارجی‌ها شنیده می‌شود و لاغیر.» این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تاکید بر اینکه مدارا و مماشات بس است، خطاب به رئیس مجلس ادامه داد: «هر چه سریع‌تر طرح سامان‌دهی فضای مجازی را به سرانجام برسانید تا فرزندان این مرزوبوم از محاصره غول رسانه‌ای نجات پیدا کنند.»

از طرفی معاون سیاسی دفتر عقیدتی سیاسی فرمانده کل قوا هم شنبه شب در برنامه روایت یک آشوب بر مدیریت فضای مجازی تاکید کرد. رسول سنایی‌راد در این برنامه که دانشگاه علوم پزشکی بیرجند برگزار شد، گفت: «چاره‌ای نداریم که از فضای مجازی استفاده کنیم، اما باید مدیریت شود. یک جاهایی هم ما غفلت‌هایی داشته‌ایم؛ از جمله در دوران کرونا استفاده بیش از اندازه جوانان از فضای مجازی را داشتیم. پس باید نگذاریم در این موضوعات دشمن به اهداف خود دست یابد.»

با این اوصاف به نظر می‌رسد اعمال محدودیت‌ها و مدیریت اینترنت، حرف مشترک بسیاری از نمایندگان و مدیران دولتی است. در همین حال کاربران و کسب‌وکارها به استفاده از پلتفرم‌های داخلی و پیام‌رسان‌های بومی تشویق می‌شوند تا در نهایت فضای مجازی و اینترنت برای کاربران ایرانی به شبکه ملی اطلاعات محدود شود. سخنگوی دولت هم در ابتدای هفته جاری اعلام کرد که کل اینترنت فیلتر نیست و تنها اینستاگرام و واتس‌اپ فیلتر شده‌اند. علی بهادری‌جهرمی در حالی کسب‌وکارهای متضرر اینستاگرامی را به کاسبان کف خیابان تشبیه کرد که آمارهای مربوط به خسارات و تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارهای اینترنتی در دو ماه گذشته، تصویری مبهم و نگران‌کننده از تداوم این روند پیش چشم کاربران مجسم کرده است؛ تصویری که بسیاری از یک سال پیش و با افزایش فشارها برای تصویب طرح صیانت بارها و بارها آن را در ذهن مرور کرده و طعم تعلیق آن را چشیده بودند. حالا تاکید بعضی افراد – از جمله نماینده همدان- بر اینکه فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی ارتباطی با طرح صیانت ندارد، هم دیگر فشار ناشی از اعمال این محدودیت‌ها و مسدودسازی‌ها را تخفیف نداده و نمی‌تواند آن تصویر تیره را در ذهن کاربران عاصی از خرید و نصب انواع فیلترشکن و البته کسب‌وکارهای متضرر، کمرنگ کند.