اینترنت حرفه ای اصطلاحی جدید و راهکار دولت برای کم‌کردن فشار فیلترینگ است. هر بار هم توپ را به زمین دیگران می‌اندازند تا بار فیلتر گسترده را به دیگران نسبت دهند. حالا معاون علمی، فناوری ریاست جمهوری می‌گوید استارتاپ‌ها خواهان این رانت اینترنتی هستند.
اینترنت طبقاتی یا به تعبیر دولتی‌ها اینترنت حرفه‌ای، به محل مناقشه بسیاری در بین عموم مردم و به‌ویژه اکوسیستم استارتاپی کشور تبدیل شده است.
اما مناقشه اصلی از جایی شروع شد که روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس جمهور، در رویداد pr day که 27 اردیبهشت ماه در کارخانه نوآوری آزادی تهران برگزار شد، گفت: «بعضی‌ها امروز مجبور می‌شوند برای بعضی از کارها به یک کشور دیگر بروند و کار خودشان را آنجا انجام دهند. پس حداقل باید بتوانیم در همین کارخانه نوآوری آزادی اینترنتی بچه‌ها ارائه کنیم که متفاوت باشد؛ مثل اینترنت دانشگاه.» او در ادامه افزود که بعضی از افرادی که در کارخانه نوآوری هستند هم درخواست اینترنت حرفه‌ای دارند.»
در اینجا باید کلمه بعضی را با تاکید بیشتری خواند! کدام بعضی‌ها و چه کسانی از اکوسیستم استارتاپی چنین رانتی را می‌خواهند؟ بعد از فیلترینگ گسترده اینترنت در مهرماه ۱۴۰۱ و بعد از آن و بحث بر سر اینترنت حرفه‌ای، کارزاری در جهت مخالفت با این طرح، راه افتاد که طیف وسیعی از این مخالفت‌کنندگان، افراد فعال در حوزه استارتاپ‌ها بودند. بنابراین این گزاره که اکوسیستم چنین خواسته‌ای دارد، موج دیگری راه انداخته است که خواهان شفاف‌سازی در مورد اسامی شرکت‌ها و افرادی است که اینترنت رانتی می‌خواهند.
ما اینترنت آزاد می‌خواهیم
برخی از فعالان اکوسیستم فناوری ایران در این باره موضع مشخص و شفافی گرفته‌اند. اما شاید به موضع جدی‌تری نیاز باشد درباره این مسئله که اینترنت طبقاتی چقدر راهگشاست؟
آیا تن دادن به یک محدودیت خودخواسته نوعی سپردن افسار خود به محدودکننده‌های اینترنت نیست؟ آیا استقبال از محدودیت‌ها نیست؟ چقدر این گزاره که اکوسیستمی‌ها اینترنت حرفه‌ای می‌خواهند، راست و درست است؟
حمیدرضا احمدی، بنیانگذار ایوند در این زمینه به تجارت‌نیوز گفت: «این حرف که بچه‌های استارتاپی به دنیال اینترنت حرفه‌ای هستند، دروغ محض است یا تفسیر جهت‌دار از صحبت‌های افراد این حوزه محسوبمی‌شود. تا جایی که من با فعایت ده ساله در این حوزه از آن مطلع هستم، استارتاپی‌ها همیشه به دنبال اینترنت بدون فیلتر بودند. آنها همیشه مخالف محدودیت دسترسی به برنامه‌های حرفه‌ای، برنامه‌های مورد نیاز برای معاشرت و تفریح بودند و هستند و خواهند بود.»
بازی کردن با افکار عمومی یا بازی با کلمات؟
اینترنت حرفه‌ای، طبقاتی یا هر اسم دیگری که روی آن می‌گذارند در اصل به یک موضوع اشاره دارد و کاربرد آن در نهایت یکسان است. در واقع مفهوم هر دو، محدودیت را منتقل می‌کند. در این طرح قرار است استفاده بعضی اقشار از اینترنت محدود شود و بعضی دیگر دسترسی آزاد یا آزادتری به اینترنت داشته باشند. همان طور که پیشتر هم گفتیم از ابتدا این طرح با موجی از مخالفت‌ها همراه بود اما حالا ادعای معاون رئیس جمهور این است که فعالان استارتاپی خواهان این نوع از اینترنت هستند.
احمدی می‌گوید «در نهایت اینترنت حرفه‌ای، بازی با کلمات است و همان اینترنت طبقاتی است. اینترنت حرفه‌ای یا غیرحرفه‌ای نداریم. ادبیاتی که در این باره استفاده می‌کنیم، بسیار مهم و در نتایج و پیامدهای حرفها موثر است. زیرا وقتی با این عنوان اقشار گوناگون اعم از خبرنگار، افراد حوزه استارتاپ‌ها، استادان دانشگاه یا هر قشر دیگری از اینترنت آزاد بهره می‌برد، در نهایت این محدودیت به عادی‌انگاری می‌انجامد. سپس انگیزه فعالیت مدنی آنها برای حق دسترسی تمام افراد جامعه به اینترنت آزاد از بین می‌رود.»
فشارهای کسب‌وکار استارتاپ‌ها را راضی به اینترنت طبقاتی کرده است؟
الان در جامعه ایران، دسترسی به اینترنت آزاد برای عموم مردم مستلزم عبور از سدّ فیلترها است و هزاران کسب‌وکار آسیب دیده‌اند.
حال، سوال این است که در این شرایط، کدام یک از فعالان استارتاپی موافق طرح اینترنت طبقاتی هستند؟ کسبوکارهای اینترنتی طی ماه‌های اخیر بیشترین ضرر را از فیلترینگ دیده‌اند. آیا این فشارها موجب شده تا آنها در همراهی با حکومت به رانت اینترنتی تن دهند؟
احمدی در این مورد گفت: «کسانی که در استارتاپ‌های ایرانی کار می‌کنند، از وضع موجود راضی نیستند. وقتی کد می‌نویسند و مجبور می‌شوند بارها فیلترشکن را خاموش و روشن کنند، ناراضی هستند. همچنین بدنه سرمایه انسانی استارتاپ‌های ایرانی هم با مشکل روبه‌رو است.»
به هر حال، فیلترشکنها تلفن همراه مردم ایران را قرق کرده‌اند. اما حالا تلاش بر این است که توپ در زمین افراد استارتاپی بیفتد و دولتی‌ها، تقصیرها را از سر خود بازکنند.
اما بازی با کلمات و بازی با انتظارات جامعه، در نهایت چه سرانجامی دارد؟ بنیانگذار ایوند در ارتباط با این موضوع گفت: «برای همه واضح است که در حال حاضر، بدنه حکومت در تلاش است تا فشار را روی دوش بچه‌های استارتاپی بیندازند. اما اگر موضوع جدی‌تر شود حتما امضا جمع می‌کنیم که ما خواستار اینترنت حرفه‌ای نیستیم. ما اینترنت آزاد می‌خواهیم. البته نشان دادن وسعت فیلترینگ در حال حاضر کار مهمی است. وقتی با این مسئله مواجه شوند که مثلا از هر صد سایت ممکن است نود و پنج تای آنها فیلتر باشد، توپ دیگر در زمین استارتاپی‌ها نیست.»
لیست را منتشر کنید
حالا خواسته اهالی اکوسیستم استارتاپی ایران، انتشار لیست افراد یا کسب‌وکارهایی است که خواهان اینترنت طبقاتی هستند.
آیا معاونت علمی رئیس جمهور، جسارت لازم را در این زمینه خواهد داشت و برای شفافیت، لیست استارتاپ‌های خواهان اینترنت حرفه‌ای را منتشر خواهد کرد؟
منبع: تجارت‌نیوز
